TOEIC Listening không chỉ kiểm tra kỹ năng nghe hiểu, mà còn yêu cầu người học có chiến lược học tập và kỹ năng phân tích bài luyện tập một cách khoa học. Nếu bạn chỉ làm đề mà không biết cách chữa đề đúng cách, bạn sẽ khó tiến bộ, thậm chí lặp lại sai lầm cũ trong những lần làm sau.

1. Vì sao việc “chữa đề” quan trọng hơn cả “làm đề”?

Việc “chữa đề” thường bị xem nhẹ trong quá trình luyện thi TOEIC, trong khi thực tế, đây lại là bước cốt lõi quyết định chất lượng học tập và sự tiến bộ thực sự của bạn. Nhiều người học thường có xu hướng cho rằng “làm thật nhiều đề” là cách nhanh nhất để nâng điểm. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ liên tục làm đề mà không dành thời gian nhìn lại những câu sai, phân tích nguyên nhân và rút ra bài học, thì rất có thể bạn đang lặp lại sai lầm cũ – mà không hề biết. Việc chữa đề giúp bạn:

• Xác định điểm yếu trong kỹ năng nghe, từ vựng, hay kỹ năng phân tích câu hỏi. 
• Học sâu hơn từ chính lỗi sai của bản thân. Khi bạn chủ động ngồi lại, đọc transcript, phân tích từng từ, từng cấu trúc, và hiểu rõ vì sao mình sai, thì kiến thức đó sẽ được ghi nhớ lâu hơn, bền vững hơn.
• Ghi nhớ bền vững hơn nhờ quá trình phân tích và suy ngẫm.
• Tạo ra “vòng tròn học tập khép kín”: Làm đề → Chữa đề → Rút kinh nghiệm → Làm đề tiếp theo → Điểm cao hơn.

2. Cách chữa đề TOEIC Listening hiệu quả theo từng bước

BƯỚC 1: Làm đề như thi thật (để có kết quả khách quan)

• Tạo môi trường giống phòng thi: yên tĩnh, giới hạn thời gian (45 phút).
• Không tua lại, không bấm pause.
• Sử dụng tai nghe chất lượng để mô phỏng điều kiện thi thực tế.

➡ Sau khi làm xong đề, không nên chữa ngay. Bạn nên ghi lại câu nào chắc chắn, câu nào đoán mò và đánh dấu những câu bạn nghe không rõ hoặc không hiểu câu hỏi. Đồng thời, hãy nghỉ ngơi 10–15 phút để đầu óc tỉnh táo hơn rồi mới bắt đầu phân tích. Việc này giúp bạn ý thức được điểm yếu của bản thân trước khi đi vào phân tích sâu.

Với mỗi câu sai, hãy làm theo thứ tự sau:

1. Nghe lại không nhìn transcript – để xem tai bạn có nghe ra từ khóa chưa.
2. So sánh với đáp án đúng – câu đó nói gì, từ khóa nằm ở đâu?
3. Mở transcript ra để đọc – gạch chân từ vựng, cụm từ bạn đã bỏ sót.
4. Dịch nghĩa từng câu nếu cần – giúp bạn hiểu sâu nội dung bài nói.
5. Ghi chú lại lý do sai: nghe nhầm, không hiểu từ, phân tích logic sai, v.v.

BƯỚC 2: Chữa đề theo từng phần – Phân tích từng loại lỗi

1. Part 1 – Mô tả tranh

• So sánh từng đáp án với hình ảnh: Tại sao câu đúng là đúng? Câu sai là sai ở đâu?
• Ghi lại các từ/cụm từ mô tả hành động hoặc vị trí như: holding, standing next to, leaning against, being placed, in front of, behind…
• Lưu ý phát âm: Có thể bạn nghe nhầm vì từ mới hoặc âm nối – hãy tra từ đó và nghe lại nhiều lần.

✅ Ví dụ lỗi thường gặp:
Nghe “The woman is holding a bag” nhưng lại chọn câu mô tả “The woman is putting the bag down” – Lỗi do không phân biệt rõ hành động đang giữ và hành động đặt xuống.

2. Part 2 – Hỏi – Đáp

• Nghe lại toàn bộ câu hỏi và cả 3 đáp án.
• Phân tích vì sao đáp án sai lại không phù hợp về ngữ cảnh, ngữ pháp, logic.
  • Bạn nghe không rõ câu hỏi?
  • Bạn hiểu sai ý?
  • Bạn không nhận diện được dạng câu hỏi (wh-question, yes/no question, offer, suggestion)?
• Ghi lại các cấu trúc câu hỏi thường gặp như “How long does it take…? “Would you like me to…?”. Sau đó, hãy tập phản xạ lại bằng cách nói lại câu trả lời phù hợp khác.

Mẹo: Nghe nhiều lần và tập phản xạ nhanh: Khi nghe lại câu sai, bạn nên tự đặt ra tình huống và tự nghĩ câu trả lời phù hợp hơn để hình thành thói quen suy nghĩ logic khi nghe.

3. Part 3 – Đoạn hội thoại

• Mở script (transcript) và đọc kỹ đoạn hội thoại.
• Với mỗi câu hỏi sai:
  • Khoanh vùng câu trong đoạn hội thoại chứa thông tin đúng.
  • So sánh nội dung bạn nghe – nghĩ – và nội dung thật sự nói.
• Đánh dấu những từ khóa quan trọng (keyword) như: số liệu, thời gian, địa điểm, hành động, ý định.
• Tự đặt câu hỏi: “Nếu mình là người nói trong đoạn này, mình sẽ nói như thế nào?”

???? Lưu lại các cụm từ cố định hay dùng trong hội thoại như:

• Let me check.
• I’m not sure about that.
• Why don’t we…
• That would be great!

Nghe lại nhiều lần và luyện chép chính tả (dictation) nếu bạn vẫn chưa hiểu hoặc nghe không rõ.

Xem thêm: Cách áp dụng phương pháp Dictation giúp tăng điểm TOEIC Listening

4. Part 4 – Bài nói đơn

• Nghe lại toàn bộ bài nói, chia nhỏ theo từng đoạn ý (mỗi đoạn 1 câu hỏi). Dùng transcript: đánh dấu cụm từ liên quan tới thời gian, hành động, người nói.
• Với mỗi câu hỏi, xác định:
  • Bạn không nghe được từ khóa?
  • Bạn hiểu sai chủ đề?
  • Hay bị đánh lạc hướng bởi distractor?
• Ghi lại dạng bài nói:
  • Thông báo ở sân bay
  • Hướng dẫn qua điện thoại
  • Quảng cáo
  • Bài phát biểu
• Học cách nhận biết câu mở đầu (giới thiệu thông tin) và câu kết luận (tóm tắt ý chính). Sau đó, hãy luyện kỹ năng tóm tắt bài nói trong 2–3 câu – giúp hiểu tổng thể hơn là từng chi tiết nhỏ.

Mẹo: Nghe lại và tự diễn đạt lại (paraphrase) nội dung bài nói bằng lời của bạn – đây là cách luyện vừa nghe, vừa nói, vừa hiểu sâu.

Xem thêm: Cách làm Part 4 TOEIC Listening và các bẫy cần chú ý

BƯỚC 3: Ghi chép lại “lỗi sai có hệ thống”

Tạo bảng hoặc sổ tay riêng để ghi lại:

BƯỚC 4: Nghe lại toàn bộ đề – như một bài học

Sau khi bạn đã hoàn thành việc nghe từng phần nhỏ và chữa lỗi cẩn thận, hãy quay trở lại và nghe toàn bộ bài nghe một lần nữa – lần này, bạn nên nghe với tâm thế như đang học một bài học trọn vẹn, chứ không còn chia nhỏ hay dừng lại như các bước trước. Điều quan trọng là không được nhìn vào transcript ngay từ đầu. Việc này giúp bạn tự kiểm tra khả năng nghe hiểu thực sự của mình sau quá trình luyện tập chi tiết. 

Khi nghe lại toàn bài, bạn nên chú ý xem liệu mình đã nắm được nội dung tổng thể chưa, có còn bỏ sót thông tin nào không, và quan trọng hơn là cảm nhận được sự tiến bộ của bản thân. Chỉ sau khi đã hoàn tất phần nghe này, bạn mới nên đối chiếu lại với transcript và phần chữa lỗi trước đó để kiểm tra lại độ chính xác cũng như phát hiện những điểm mình vẫn còn chưa nắm rõ. Đây là bước rất quan trọng để củng cố kiến thức, giúp người học nhìn nhận được sự cải thiện của mình một cách rõ ràng và có định hướng cho lần luyện nghe tiếp theo.